Thyssen: Μετά το Prado και το Reina Sofia, το Thyssen έρχεται για να συμπληρώσει το μουσειακό «Triángulo de Oro» της Μαδρίτης. Η πιο μεγάλη ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης στην Ευρώπη εγκαταστάθηκε εδώ το 1992, μετά από συμφωνία (ποιος ξέρει τι τους ζήτησε για αντάλλαγμα;) του ιδιοκτήτη της, βαρόνου Thyssen-Bornemisza, με την ισπανική κυβέρνηση. Για το πώς τα κατάφερε η οικογένεια του φιλότεχνου βαρόνου, που κάποιοι λένε πως κάνει τον οίκο των Ατρειδών να μοιάζει σαπουνόπερα, να συγκεντρώσει όλα αυτά τα σπουδαία έργα και για το ρόλο της στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους λέγονται πολλά, αλλά αυτά εσάς τώρα δεν πρέπει να σας ενδιαφέρουν. Εσείς απλώς στηθείτε στην ουρά του Palacio de Villahermosa (στάση Banco de España), βγάλτε το εισητηριάκι σας και ετοιμαστείτε να θυσιάσετε μια μέρα από την επίσκεψή σας στη Μαδρίτη, γιατί μαζεμένα τόσα πολλά αριστουργήματα από κοντά δύσκολα θα τα ξαναδείτε. Προσωπικά, με κάθε σεβασμό στην Αναγέννηση και στη Φλαμανδική Σχολή, θα πρότεινα να δώσετε περισσότερο βάρος στους εκπροσώπους του γερμανικού, κυρίως, εξπρεσιονισμού (Kirchner, Schiele, Munch και τέτοια) και στους Αμερικάνους (το αγαπημένο Hotel Room του Hopper είναι εδώ). Βέβαια, από την άλλη, γούστα είναι αυτά, οπότε δείτε ότι θέλετε – μη μου λέτε μετά ότι σας παρέσυρα. Αν και γιατί να κάθομαι τώρα και να τα γράφω όλα αυτά, αν όχι για να σας «παρασύρω»;

Las Ventas: Πριν αρχίσετε να φρικάρετε και να με λέτε αιμοδιψή και βάρβαρο, να σας ξεκαθαρίσω πως απεχθάνομαι τον τρόπο που διεξάγονται οι σύγχρονες ταυρομαχίες περίπου όσο και εσείς και θεωρώ το έθιμο αυτό τουλάχιστον αναχρονιστικό. Ωστόσο, ετούτο δε σημαίνει πως πρέπει να κλείνουμε τα μάτια μας μπροστά σε μία ζώσα ακόμα έκφανση της μεσογειακής παράδοσης και της λαϊκής ευρωπαϊκής κουλτούρας και να αδιαφορούμε για τα σημάδια που αυτή έχει αφήσει, τόσο πολύ ξεκάθαρα, στο σύγχρονο πολιτισμό των λαών της ιβηρικής χερσονήσου. Ως εκ τούτου, ακόμα κι αν δεν επιθυμείτε να νομιμοποιήσετε την τελετουργική σφαγή ενός περήφανου, μα κάπως ναρκωμένου ζώου (καλού κακού, μη γίνει και καμιά στραβή), πηγαίνοντας σε κάποιον επίσημο αγώνα, πιστεύω πως οφείλετε να επισκεφτείτε μια φορά κάποιαν από τις εναπομείνασες αρένες της Μαδρίτης. Η αρένα της Plaza de Toros de Las Ventas αρχιτεκτονικά αποτελεί στ’ αλήθεια ένα κομψοτέχνημα, μια κραυγαλέα μαρτυρία της πλούσιας αραβικής κληρονομίας σε αυτήν την χώρα και ένα κανονικό ταξίδι στο χρόνο και στην ιστορία. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε επίσης το παρακείμενο Museo Taurino και αν εξακολουθείτε να απορείτε για όλα αυτά, ρίξτε και μια ματιά στο βιβλίο του Ernest Hemingway, δεδηλωμένου φίλου του αθλήματος, «Άντρες χωρίς Γυναίκες» (εκδόσεις Πλέθρον), όχι μήπως και συμπαθήσετε λίγο τους ταυρομάχους, μα πιο πολύ για να κατανοήσετε κάπως το «¡Viva la Muerte!». 

Franco: Είτε μας αρέσει είτε όχι, πρέπει να δεχτούμε ότι η σημερινή μορφή της Μαδρίτης είναι σε μεγάλο βαθμό δημιούργημα του δικτάτορα Francisco Franco Bahamonde και της παρέας του των μεγαλοεργολάβων, που στήριξαν το καθεστώς του για 36 ολόκληρα χρόνια. Οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν την μεταπολίτευση του 1975 και η ισπανική πολιτιστική εξωστρέφεια των τελευταίων δεκαετιών «διόρθωσαν» σαφώς την κυρίαρχη φρανκική αισθητική, η οποία, ωστόσο, παραμένει εμφανής σχεδόν σε κάθε συνοικία της πρωτεύουσας. Αρκετά μνημεία που οικοδομήθηκαν μετά τη Reconquista (ο κατά τους εθνικιστές ισπανικός εμφύλιος) στέκονται στη θέση τους ακόμα, ασχέτως αν οι πιο πολλοί έχουν ξεχάσει τι ακριβώς σημαίνουν. Όπως, για παράδειγμα, το Arco de la Victoria στη Moncloa, στο σημείο όπου διεξήχθη η μάχη της Πανεπιστημιούπολης και όπου σκοτώθηκε ο ηγέτης των αναρχικών Buenaventura Durruti – δε θα μάθουμε ποτέ πώς θα ήταν η Μαδρίτη σήμερα, αν είχαν εξελιχθεί λίγο πιο διαφορετικά τα πράγματα. Πάντως, το απόλυτο αρχιτεκτονικό τερατούργημα του φρανκισμού, η φαραωνική Valle de los Caídos, βρίσκεται 54 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης, και χωρίς πλάκα, αξίζει κανείς να το επισκεφτεί, μόνο και μόνο για να δει πως η τρέλα πάει μια χαρά και στα βουνά, όταν συντρέχουν οι συνθήκες. Όπως αξίζει να διαβάσει το εκπληκτικό «Μνήμη και Λήθη του Ισπανικού Εμφυλίου» της Paloma Aguilar Fernandez (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), προκειμένου να δει πως η έκφραση «ό,τι θυμάμαι χαίρομαι» μάλλον στην Ιστορία δεν ταιριάζει.